Σύγχρονη Ελληνική Ιστορία στα γαλλικά

Αφίσες Προπαγάνδας στην Ελλάδα
 (1940 - 1949) 

Τον Οκτώβρη του 2011 ολοκληρώθηκε ένας διετής κύκλος ιστορικής έρευνας και καταγραφής στα πλαίσια μεταπτυχιακού προγράμματος του Πανεπιστημίου Caen Basse Normandie (Γαλλία). Το συγκεκριμένο Πανεπιστήμιο εξειδικεύεται στη σύγχρονη ιστορία καθώς η πόλη αυτή της Νορμανδίας υπέφερε άμεσα και περισσότερο από κάθε άλλη από την απόβαση του 1944. Ήταν επόμενο λοιπόν, η ακαδημαϊκή της κοινότητα να επικεντρωθεί μεταπολεμικά στα γεγονότα του 1944 και εν γένει στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι πρόσπαθειες του Πανεπιστημίου πάνω σε αυτόν τον τομέα έρευνας συμπληρώνονται και από τη μεγάλη συλλογή του μουσείου Mémorial de Caen με μια ιδιαίτερη αναφορά στην προπαγάνδα εκείνης της περιόδου. Οι έρευνας έγιναν υπό την επίβλεψη του καθηγητή σύγχρονης ιστορίας Jean Quellien.

Ο πρώτος τόμος της εργασίας περιέχει τα κείμενα που επεξηγούν τις αφίσες, αναλύουν το περιεχόμενό τους και παραθέτουν παράλληλα ιστορικά στοιχεία για την εν λόγω εποχή (1940 - 1949). Το βασικό πλάνο που ακολουθείται συνάδει με την βασική χρονολογική σειρά των γεγονότων : Ελληνοϊταλικός πόλεμος (με κάποια στοιχεία για την προπαγάνδα της δικτατορίας Μεταξά), Κατοχή (τα ευρήματα αυτής της περιόδου είναι πιο περιορισμένα), Αντίσταση ( η συλλογή των αφισών του ΕΑΜ είναι και η μεγαλύτερη), Εμφύλιος (αφίσες των εκλογών του 1946 , αντικομμουνισμός και ελάχιστα δείγματα προπαγάνδας του ΔΣΕ).

Μέσα από το υλικό προπαγάνδας που βρέθηκε περιγράφεται με γλαφυρό τρόπο μια από τις πιο σκοτεινές περιόδους της σύγχρονης ιστορίας μας. Η όλη συλλογή από αφίσες και υλικό προπαγάνδας εντάσσεται πλεόν και στην αντίστοιχη ευρωπαϊκή συλλογή που φιλοξενείται στο μουσείο Mémorial de Caen.

Ο δεύτερος τόμος παρουσιάζει το ουσιαστικό αντικείμενο της έρευνας, τις αφίσες. Το εικονογραφικό υλικό αποτελείται συνολικά από 148 στοιχεία : σε αυτά περιλαμβάνονται κυρίως αφίσες προπαγάνδας, αλλά και κάποιες προκυρήξεις καθώς και κάποια προπαγανδιστικά εξώφυλλα που συμπληρώνουν την πολιτική και κοινωνική έκφραση της εποχής.
Οι πηγές του προπαγανδιστικού υλικού υπήρξαν ποικίλες : Γενικά Αρχεία του Κράτους (κεντρική υπηρεσία και γραφεία Σερρών και Σάμου), αρχεία ΑΣΚΙ, αρχεία ΕΛΙΑ, αρχεία εφημερίδων, αφίσες μέσα από φωτογραφικά άλμπουμ της εποχής, αρχεία της Εθνικής Τράπεζας (συλλογή Ασπιώτη ΕΛΚΑ) κα.

Τα Τάγματα Ασφαλείας στη Νότια Ελλάδα (1943 - 1944) 

Ο δεύτερος κύκλος (δεύτερη χρονιά) του μεταπτυχιακού επικεντρώθηκε στο θέμα του ένοπλου δωσιλογισμού στην κατεχόμενη Ελλάδα. Ως κύρια έκφραση αυτού του φαινομένου η έρευνα αναλύει την περίπτωση των Ταγμάτων Ασφαλέιας (Ευζώνων και Χωροφυλακής) στην Νότια Ελλάδα : Πελοπόννησος, Εύβοια, Αθήνα - Αττική, Αιτωλοακαρνανία. Σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, τα ένοπλα σώματα που συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς (από τους οποίους άλλωστε εξοπλίστηκαν) κατά την Κατοχή στην Ελλάδα ήταν πολυπληθή. Η δομή τους δεν ήταν πάντοτε ξεκάθαρη καθώς από τις αρχές του 1944 παρατηρούμε τη δημιουργία νέων "Προτύπων Ταγμάτων Χωροφυλακής" που υπάγονταν στο Υπουργείο Εσωτερικών και έδρασαν στην Πελοπόννησο. Σε κάθε περίπτωση, η κύρια δραστηριότητα αυτών των ενόπλων σχηματισμών, που συχνά δρούσαν συνδυαστικά ή κοινά, ήταν οι "εκκαθαριστικές επιχειρήσεις" κατά των κομμουνιστών - ανταρτών του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ. Όπως προκύπτει από τις πηγές (και ιδιως από τα γερμανικά αρχεία) αυτές οι επιχειρήσεις ήταν συνήθως κοινές (ΤΑ και γερμανικά σώματα στρατού), οργανωμένες και καθοδηγούμενες από τους Γερμανούς. Τα τάγματα ασφαλείας παρουσιάζονται από τα γερμανικά αρχεία ως μια "βοηθητική δύναμη" που όμως είναι αξιόπιστη και χρήσιμη καθώς γνωρίζει καλά τον αντίπαλο και το "πεδίο της μάχης"...

Τα Τάγματα Ασφαλείας στη Νότια Ελλάδα
(1943 - 1944) 

Η δομή της ιστορικής έρευνας έχει ως εξής : 1) Δημιουργία των ΤΑ (αίτια, κοινωνιολογία, ποσοτική προσέγγιση, πολιτική κάλυψη από την Κυβέρνηση Ράλλη) - 2) Δράση των ΤΑ (σύνοψη επιχειρήσεων ανά περιοχή, η στάση της Κυβέρνησης της Μέσης Ανατολής απέναντί τους, αντικομμουνιστική προπαγάνδα, αντίποινα, ανακοινώσεις των ΤΑ κτλ) -

3) "Εκκαθάριση", Μνήμη, Αποκατάσταση (Δίκες Δωσιλόγων, τύχη των ΤΑ κατά τα Δεκεμβριανά, αξιοποίηση κατά τον Εμφύλιο, μεταπολεμική ανάμνηση και αποκατάσταση κατά της Δικτατορία 1967 - 1974. 

Στη αναζήτηση πηγών ήταν πολύ ενδιαφέρουσα η συμβολή του κατοχικού τύπου που μετέφερε ανακοινώσεις των ΤΑ, αλλά και προπαγάνδα υπέρ της δημιουργίας τους. Τα γερμανικά αρχεία (αρχεία της Ακαδημίας Αθηνών σε μικροφίλμ) αναφέρουν πολλάκοις τα ΤΑ στα χρονικά των στρατιωτικών επιχειρήσεων. Οι αναφορές επίσης των αρχηγών των ΤΑ που συντάχθηκαν μεταπολεμικά (αρχεία ΔΙΣ) αποδεικνύουν και την ντε φάκτο αποκατάσταση της δράσης τους.

Οι 150 σελίδες του τόμου περιλαμβάνουν και μια αξιόλογη συλλογή από φωτογραφίες και σχετικά έγγραφα.

Αναδημοσίευση από http://dimsarris.blogspot.com/2011/12/blog-post.html