Επιμέλεια:
Ιάκωβος Δ. Μιχαηλίδης
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Σπυρίδων Σφέτας
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Ηλίας Σκουλίδας
Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Η δεκαετία του 1940 επαναπροσδιόρισε ριζικά το καθεστώς στα Βαλκάνια οριοθετώντας εκ νέου τόσο τις σχέσεις των βαλκανικών χωρών μεταξύ τους όσο και εκείνες με τις γειτονικές τους χώρες αλλά και τις μεγάλες δυνάμεις που δραστηριοποιούνταν στην περιοχή. Ουσιαστικά η Κατοχή από τις δυνάμεις του Άξονα σάρωσε τη βαλκανική χερσόνησο από βορά προς νότο μεταβάλλοντας τα ποιοτικά χαρακτηριστικά σε όλα τα επίπεδα της πολιτικής και κοινωνικής οργάνωσης. Ως εκ τούτου η κληρονομιά της υπήρξε βαριά και άφησα βαριά τη σκιά της στον Ψυχρό Πόλεμο, ιδιαίτερα στην πρώτη δεκαετία του.
Στον παρόντα τόμο δημοσιεύονται έγγραφα από τα Βουλγαρικά, Γιουγκοσλαβικά, Αλβανικά και Ρουμανικά αρχεία της περιόδου 1945-1961. Πρόκειται ουσιαστικά για την πρώτη συνθετική και συστηματική αναδίφηση στα κρατικά αρχεία των προαναφερθέντων βαλκανικών χωρών από τα οποία ανασύρθηκαν εξόχως ενδιαφέροντα έγγραφα που φωτίζουν αθέατες, έως σήμερα, όψεις της περιόδου. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «Θαλής» και για την υλοποίησή της συνεργάσθηκε μια πλειάδα ερευνητών. Παραθέτω αλφαβητικά τα ονόματα τους: Παύλος Βασιλειάδης, Μαριλένα Γκίνη, Βαγγέλης Κατσάρας, Θανάσης Λούπας, Απόστολος Πατελάκης, Ηλίας Σκουλίδας, Σπύρος Σφέτας, Κατερίνα Τσέκου, Τάσος Χατζηναστασίου. Πρόκειται κατά τεκμήριο για ορισμένους εκ των πλέον καταρτισμένων Ελλήνων βαλκανιολόγων, οι οποίοι διέθεσαν τις δυνάμεις τους στον κοινό στόχο της επιστημονικής μελέτης της περιόδου του ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου και των αρχών του Ψυχρού Πολέμου. Οι παραπάνω ερευνητές εκμεταλλεύθηκαν τη σημαντική βελτίωση στην πρόσβαση των κρατικών αρχείων της μεταπολεμικής περιόδου στα Βαλκάνια που σημειώθηκε από τις αρχές του 21ου αιώνα και αναδείχθηκαν έτσι στην πρώτη επιστημονική ομάδα που πέτυχε να προσεγγίσει τα αρχειακά τους διαθέσιμα. Είναι βέβαιο ότι το αποτέλεσμα της δουλειάς τους θα δώσει απαντήσεις σε ορισμένα ερωτήματα, πολύ περισσότερο όμως θα θέσει τους πρώτους κανόνες για τη συνέχιση και διεύρυνση του επιστημονικού διαλόγου τα προσεχή χρόνια.
Ιάκωβος Δ. Μιχαηλίδης
Αναπληρωτής Καθηγητής
Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
http://coldwar.gr/mixailidis.pdf
Ιάκωβος Δ. Μιχαηλίδης
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Σπυρίδων Σφέτας
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Ηλίας Σκουλίδας
Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Η δεκαετία του 1940 επαναπροσδιόρισε ριζικά το καθεστώς στα Βαλκάνια οριοθετώντας εκ νέου τόσο τις σχέσεις των βαλκανικών χωρών μεταξύ τους όσο και εκείνες με τις γειτονικές τους χώρες αλλά και τις μεγάλες δυνάμεις που δραστηριοποιούνταν στην περιοχή. Ουσιαστικά η Κατοχή από τις δυνάμεις του Άξονα σάρωσε τη βαλκανική χερσόνησο από βορά προς νότο μεταβάλλοντας τα ποιοτικά χαρακτηριστικά σε όλα τα επίπεδα της πολιτικής και κοινωνικής οργάνωσης. Ως εκ τούτου η κληρονομιά της υπήρξε βαριά και άφησα βαριά τη σκιά της στον Ψυχρό Πόλεμο, ιδιαίτερα στην πρώτη δεκαετία του.
Στον παρόντα τόμο δημοσιεύονται έγγραφα από τα Βουλγαρικά, Γιουγκοσλαβικά, Αλβανικά και Ρουμανικά αρχεία της περιόδου 1945-1961. Πρόκειται ουσιαστικά για την πρώτη συνθετική και συστηματική αναδίφηση στα κρατικά αρχεία των προαναφερθέντων βαλκανικών χωρών από τα οποία ανασύρθηκαν εξόχως ενδιαφέροντα έγγραφα που φωτίζουν αθέατες, έως σήμερα, όψεις της περιόδου. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «Θαλής» και για την υλοποίησή της συνεργάσθηκε μια πλειάδα ερευνητών. Παραθέτω αλφαβητικά τα ονόματα τους: Παύλος Βασιλειάδης, Μαριλένα Γκίνη, Βαγγέλης Κατσάρας, Θανάσης Λούπας, Απόστολος Πατελάκης, Ηλίας Σκουλίδας, Σπύρος Σφέτας, Κατερίνα Τσέκου, Τάσος Χατζηναστασίου. Πρόκειται κατά τεκμήριο για ορισμένους εκ των πλέον καταρτισμένων Ελλήνων βαλκανιολόγων, οι οποίοι διέθεσαν τις δυνάμεις τους στον κοινό στόχο της επιστημονικής μελέτης της περιόδου του ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου και των αρχών του Ψυχρού Πολέμου. Οι παραπάνω ερευνητές εκμεταλλεύθηκαν τη σημαντική βελτίωση στην πρόσβαση των κρατικών αρχείων της μεταπολεμικής περιόδου στα Βαλκάνια που σημειώθηκε από τις αρχές του 21ου αιώνα και αναδείχθηκαν έτσι στην πρώτη επιστημονική ομάδα που πέτυχε να προσεγγίσει τα αρχειακά τους διαθέσιμα. Είναι βέβαιο ότι το αποτέλεσμα της δουλειάς τους θα δώσει απαντήσεις σε ορισμένα ερωτήματα, πολύ περισσότερο όμως θα θέσει τους πρώτους κανόνες για τη συνέχιση και διεύρυνση του επιστημονικού διαλόγου τα προσεχή χρόνια.
Ιάκωβος Δ. Μιχαηλίδης
Αναπληρωτής Καθηγητής
Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
http://coldwar.gr/mixailidis.pdf
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου